آخرین مطالب سایت

شبکه‌های اجتماعی

به دنبال کنندگان ما در اینستاگرام بپیوندید

فالو

از طریق لینکدین با ما در ارتباط باشید

کلیک

گفتگو با دکتر امیرحسین برنایی، مدیرعامل شرکت ایده‌سازان عصر آفتاب

مصاحبه با دکتر امیرحسین برنایی


۰۲ تیر ۱۳۹۹

مصاحبه با دکتر امیرحسین برنایی توسط کانون پتنت ایران

آقای دکتر امیرحسین برنایی، مدیرعامل شرکت ایده سازان عصر آفتاب، اولین شرکت کارگزار کانون پتنت ایران در ارائه‌ی خدمات مالکیت فکری و ثبت اختراعات است. این شرکت که فعالیت رسمی خود در حوزه ارائه خدمات مالکیت فکری را از سال ۱۳۹۱ آغاز نموده است، به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشتاز حوزه مالکیت فکری، نامی آشنا برای مخترعین و نوآوران کشور است.

در مصاحبه‌ی پیش رو، ایشان ضمن معرفی شرکت، بسیاری از سؤالاتی را که ممکن است در ذهن بسیاری از مخترعان و مخاطبان این وبسایت، در مورد نقش و فعالیت شرکت‌های کارگزار و همچنین هدف و لزوم مراحل مختلف ثبت و بررسی درخواست‌ها از طریق پورتال کانون پتنت، وجود داشته باشد، به‌طور کامل و شفاف پاسخ داده‌‏اند.

برای شروع جهت آشنایی مخاطبان لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید و اینکه آغاز به کار شرکت ایده سازان عصر آفتاب در این حوزه چگونه بود؟

سلام خدمت شما و مخاطبان گرامی و تشکر از کانون پتنت ایران بابت ترتیب این مصاحبه امیرحسین برنایی، مدیرعامل شرکت ایده سازان عصر آفتاب هستم. این شرکت از سال ۱۳۹۱ فعالیت خود در حوزه تخصصی مالکیت فکری بر اساس مدل‌ها و استانداردهای جهانی در حوزه مالکیت فکری آغاز کرد. شروع به کار فعالیت شرکت ازآنجا آغاز شد که دنبال به وضعیت تحریم‌ها و به‌تبع آن قطع همکاری وکلای خارجی با کشور ایران، وقفه‌ای درزمینه­‌ی برنامه‌های حمایتی از ثبت اختراعات خارجی در کشور به وجود آمده بود؛ و به دلیل نیازی که در کشور برای پر نمودن این خلأ حس می‌شد، این شرکت فعالیت‌های خود را به‌صورت تخصصی معطوف به این بخش کرد.

لازم است در اینجا به این نکته اشاره‌کنم که قبل از سال ۹۱، تعدادی شرکت‌های داخلی و خارجی در کشور بودند که در حوزه ثبت اختراعات فعالیت داشتند اما با مشکلاتی که  وضع تحریم‌ها به وجود آورد، ارتباط شرکت‌های خارجی با ایران قطع شد و از آنجا که شرکت‌های داخلی که درزمینهٔ ثبت اختراعات مخترعان و شرکت‌های ایرانی در خارج از کشور فعال بودند، صرفاً به‌عنوان ارتباط‌دهنده‌ای با شرکت‌های این حوزه در خارج از کشور عمل می‌نمودند، ازلحاظ فنی غنی نبوده و توانای انجام امور تخصصی مربوطه را بدون اتکا به شرکت‌های خارجی نداشتند. بر اساس این تجربه دریافتیم که اگر در حوزه مالکیت فکری، از دانش فنی لازم برخوردار نباشیم، محکوم‌ به شکست خواهیم بود. دانشی که در کشورهای پیشرفته شناخته‌شده است و پرورش افراد متخصص این حوزه از اولویت‌های این کشورهاست. این دانش در ایران چندان شناخته‌شده نبود و البته فعالیت‌های ترویجی کانون پتنت قصد دارد، باعث ترویج دانش مالکیت فکری در اقشار جامعه گردد.

بنده و برخی از همکاران شرکت، از سابقه‌ای ۱۴ ساله در حوزه مالکیت فکری برخوردار هستیم و از سال ۸۴ تا سال ۹۱، بر اساس علاقه شخصی به دنبال یادگیری مطالب درزمینهٔ مالکیت فکری و مباحث پتنت با استفاده از منابع موجود و در دسترس بودیم. از سال ۹۱ با توجه به اندوخته‌ها و توان علمی و نیازی که ایجادشده بود، به‌تدریج ارائه تخصصی خدمات را شروع کردیم، خدمات ارائه‌شده توسط شرکت ما، با خدماتی نظیر جست‌وجوی نوآوری و ثبت موقت آغاز شد. نگارش اختراعات با کمک‌های کانون پتنت که البته در ابتدا واحد مالکیت فکری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بود زیر نظر وکلا و بهره‌گیری از آموزش‌های استاندارد بین‌المللی به‌صورت تخصصی و طی فرایندهایی، به‌مرور آغاز شد و تیم‌های تخصصی متشکل از فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف مهندسی شیمی مکانیک الکترونیک، بایو و … از بهترین دانشگاه‌ها شکل گرفت و توانست گام‌به‌گام با حمایت‌های ستاد توسعه فناوری نانو و کانون پتنت ایران، خلأ ناشی از تحریم‌ها را پر کند و در این خصوص خدماتی مطابق با استانداردهای موردقبول نهادهای مذکور پیاده‌سازی نماید.

نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که بحث آموزش در این حوزه پایان‌ناپذیر است و دانش و تجربه، هم‌زمان در کیفیت کار نقش دارند. در حقیقت، تفاوت بین شخص متبحر در این حوزه با افراد کم‌سابقه‌تر، میزان دانش تجربه‌ای است که آن شخص در حین کار جمع‌آوری نموده است. دانش، با تجربیات غنی‌تر گشته و تجربه، با ارتقای دانش مفهوم می‌یابد. یادگیری حین کار (learning by doing) از بهترین روش‌های تجربه‌اندوزی و غنی‌سازی دانش است. ما هم در شرکت، تلاشمان بر این بوده که دانش لازم را دریافت نموده و در حین کار استفاده کنیم و سپس بر اساس مکانیسم‌هایی که با همیاری کانون و سازمان‌های دیگری که به آن‌ها خدمات ارائه می‌دهیم فعالیتمان را توسعه دهیم.

 نحوه شکل‌گیری همکاری این شرکت با کانون پتنت به چه صورت بود؟

همان‌گونه که ذکر شد این شرکت در بازه‌ای از زمان شکل گرفت که تحریم‌ها باعث ایجاد فقدان و خلائی شده بودند و شرکت در جهت جبران این کاستی‌ها وارد میدان شد.

در مورد سابقه همکاری با کانون پتنت می‌بایست به این تاریخچه اشاره کرد که ابتدا خدمات و حمایت‌ها از ثبت اختراعات، منحصراً ویژه ستاد توسعه فناوری نانو بود و همکاری ما با ستاد نانو در ارائه خدمات مالکیت فکری از سال ۸۹ آغازشده بود و در سال ۹۱ به‌صورت رسمی همکاری خود را با بخش مالکیت فکری ستاد توسعه فناوری نانو آغاز کردیم. برای ایجاد فرصت‌ها و فضاهای نوآورانه در همه‌ی عرصه‌ها، با توجه به گزارش‌هایی که ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به معاونت علمی ارائه نمود و باتدبیر جناب آقای دکتر ستاری، این جمع‌بندی حاصل شد که حمایت انحصاری از حوزه نانو خارج شود و یک ‌نهاد کشوری برای حمایت از تمام حوزه‌ها ایجاد شود. این در حقیقت سرآغاز شکل‌گیری کانون پتنت بود.

در حقیقت، در زمان تولد و گسترش کانون پتنت، ما به‌عنوان بخشی از همکاران فنی با کانون پتنت همکاری می‌کردیم. شکل‌گیری کانون پتنت، در آن زمان اتفاق بسیار بزرگی بود. چراکه یک نهاد حمایتی مستقل، حمایت از اختراعات در تمامی حوزه‌های فنی را آغاز کرده بود. تا قبل از این تاریخ، شرکت ما ارائه خدمات را فقط در حوزه فناوری نانو داشتیم ولی بعدازاین اتفاق با همفکری که با کانون پتنت انجام شد، حوزه‌های جدیدی نیز تحت پوشش قرار گرفت؛ بنابراین جذب و آموزش نیرو و ایجاد پلتفرمی برای تربیت نیروی انسانی، انجام شد و ظرف ۱/۵ الی ۲ سال به تثبیت رسید. به‌این‌ترتیب ما در کنار کانون پتنت توانستیم خدمات را در حوزه‌های مختلف پوشش دهیم و خدمات کانون را به تمام رشته‌ها و درخواست‌ها از هر نوعی تسری دهیم.

نقش شرکت شما به‌عنوان کارگزار کانون پتنت در تسهیل ثبت اختراعات در خارج از کشور چیست؟

کانون پتنت نهاد حمایتی در این زمینه است که نقش مدیریت، ترویج و بعضاً سیاست‌گذاری دارد. اصول اینکه ثبت اختراعات در خارج انجام شود، بر اساس سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در اسناد بالادستی کشور آمده و در نقشه جامع علمی کشور به آن اشاره‌شده. در فرایند ثبت اختراعات در خارج از کشور، کانون پتنت خود مسئولیت دریافت، بررسی، تأیید و یا رد تقاضاها را بر عهده دارد ولی در مراحل بعدی برای نگارش، فایلینگ، پیگیری امور اداری و به نتیجه رساندن درخواست تا انتهای مسیر، با توجه به پیچیدگی‌ها و تخصصی بودن این مراحل، از خدمات کارگزاران استفاده می‌کند. درواقع فرایند ثبت اختراع در خارج از کشور با کمک کانون پتنت، در دو بخش که طبق مدل‌های جهانی است انجام می‌پذیرد: در بخش اول، بررسی شکلی و ماهوی درخواست‌های ثبت اختراع در خارج از کشور و تأیید آن‌که در کانون پتنت انجام می‌پذیرد و در بخش دوم، چنانچه درخواست موردحمایت، قرار گرفت کارگزاران دخیل می‌شوند و در حوزه‌های تخصصی خدمات خود را ارائه می‌دهند.

لزوم وجود کارگزار را می‌توان این‌گونه بیان کرد که بااینکه حوزه ثبت اختراع ممکن است ساده به نظر برسد ولی درعین‌حال، از پیچیدگی‌های فراوان فنی و حقوقی برخوردار است. در کشورهای مختلف، صرفاً افرادی می‌توانند در حوزه ثبت اختراعات و پتنت فعالیت کنند که حداقل ۲ ویژگی داشته باشند: ۱) فارغ‌التحصیل رشته‌های علوم پایه و طبیعی و مهندسی و ۲) دارا بودن دانش حقوقی در حوزه مالکیت فکری جهت تبدیل به کارگزار یا وکیل پتنت. ضمن اینکه در برخی کشورها، داشتن ملیت آن کشور یکی از الزامات اصلی اشتغال به این کار است. صلاحیت این افراد نیز بعد از گذراندن موفقیت‌آمیز برخی دوره‌های آموزشی و احراز صلاحیت بعد از انجام آزمون‌های رسمی ممکن است. این‌ها موارد حداقلی است که در قوانین هر کشوری آمده است. با توجه به اینکه چنین قوانینی در ایران وجود ندارد، تصور بر این است که اختراعات می‌بایست توسط مخترع نگاشته و ثبت شود مخترعین عموماً از اینکه جنبه حقوقی اختراع می‌تواند بسیار گسترده‌تر از جنبه فنی آن باشد، اطلاعی ندارند.

نکته بعدی در موردنیاز به کارگزاران، روندهایی است که در دنیا از دیرباز وجود داشته و دارد؛ شرکت‌های بزرگ و به‌طورکلی هر شخص حقیقی یا حقوقی که صاحب مصادیق مختلفی از دارایی‌های فکری است، عموماً خودسازمانی واحدی در درون خود را به‌عنوان نهاد انجام دهنده فرآیند ثبت اختراع تأسیس نمی‌کند. حتی شرکت‌های بزرگی مثل IBM که چند هزار پتنت در طی یک سال دارد، کلیه امور مربوط به ثبت اختراعات خود را توسط شرکت‌های کارگزاری و وکلا به نتیجه می‌رسانند، چون داشتن چنین افرادی خود سیستم بسیار هزینه‌بر است.

حرکت هوشمندانه کانون پتنت این است که امور اجرایی را به شرکت‌های متخصص و به عبارتی کارگزاران خود برون‌سپاری کرده است. با این کار، کانون پتنت توانسته است به وظایف اصلی خود یعنی مدیریت و وظایف سیاست‌گذاری برسد و درگیر امور اجرایی وقت‌گیر نشود و درنتیجه به نهاد پویایی با عملکرد بالاتر تبدیل شود که به امور مدیریت و برنامه‌ریزی‌های موردنیاز می‌پردازد. درصورتی‌که اگر درگیر امور اجرایی وقت‌گیر ثبت اختراع می‌شد قطعاً از این اهداف بازمی‌ماند.

مصاحبه با مدیر عامل

برخی از مخترعین معتقدند که خود توانایی ثبت و نگارش اختراعات رادارند و لذا لزومی به استفاده از کارگزار در فرایندهای ثبت نیست. چه توضیحی در این خصوص دارید؟

این تلقی عموماً از تجربیات مخترعین از سیستم ثبت اختراع کشور ناشی شده است. در این سیستم، مخترع ایده‌اش را نگارش می‌کند، تقاضایش را ارسال و روند اداری آن را پیگیری می‌کند. درصورتی‌که این تصور اشتباهی است، به دلیل نیاز به رعایت الزامات حقوقی که در سند پتنت باید موجود باشد تا حفاظت حقوقی از آن را ممکن سازد، به مراجعه و استفاده از خدمات وکیل یا کارگذار کارگزار ثبت اختراع نیاز است. در دنیا روندهای ثبت اختراع، الزامات حقوقی بسیاری دارد همچنین انجام این کار علاوه بر آموزش نیاز به تجربه بسیار بالایی دارد. هزینه‌های ثبت اختراع در دنیا بسیار بالاست مثلاً در اتحادیه اروپا حتی ممکن است ۲۰ هزار یورو هزینه ثبت یک اختراع باشد. این سؤال به وجود می‌آید که این هزینه‌ها به چه دلیل درخواست می‌شود؟ آیا به این دلیل که کارگزاری‌ها یا وکلا در آن کشورها صرفاً بدون هیچ هدفی، فقط قصد دریافت پول زیادی دارند؟ و یا اینکه کار از پیچیدگی حقوقی بالایی برخوردار است که این هزینه کردن را توجیه می‌کند؟ در اینجا توجه به این نکته ضروری است که صرف انجام «ثبت» یک اختراع به معنای حفاظت قانونی از آن اختراع نیست. بلکه برای برخورداری از حفاظت قانونی، تمامی قسمت‌های مختلف اختراع باید ازلحاظ حقوقی طوری نوشته شوند که اختراع را قادر به جلب حفاظت قانونی نمایند تا هنگام استفاده و تجاری‌سازی از فنّاوری که موفق به اخذ پتنت شده، کارآمد باشند.

باید در نظر داشته باشید در فرآیند ثبت اختراع در تمام جهان غیر از ایران، افرادی که به‌عنوان وکیل یا کارگزار حوزه‌ی پتنت فعالیت می‌کنند حتماً باید واجد یک سری قابلیت باشند و توسط نهاد تعیین‌شده‌ای در آن کشور تائید و به رسمیت شناخته شوند. در ایران به دلیل ساده‌انگاری فرایندهای ثبت اختراع، بر نیاز به کارگزار یا وکیل پتنت در فرایندهای ثبت اختراع. تأکید نشده است.

کانون پتنت در حقیقت با سپردن کار به کارگزاران، به دنبال تسهیل و تسریع موضوع ثبت اختراع است. بسیاری از اوقات، تلقی اشتباهی وجود دارد که اگر ثبت اختراع شخصاً توسط مخترع انجام بگیرد روند سریع‌تری خواهد داشت. ممکن است افراد در یک یا دو گام اول سرعت بیشتری داشته باشند ولی در گام‌های بعدی به دلیل اصلاحات بسیار زیادی که ادارات ثبت برای رفع نواقص پرونده نیاز می‌شود و خطاهای بسیاری که به اظهارنامه‌ها گرفته می‌شود، انجام اصلاحات از سوی مخترع، به دلیل پیچیدگی‌ها، بسیار دشوار است و فرآیند به تعویق می‌افتد. به همین دلیل کانون پتنت صرفاً به دنبال ثبت اختراع نیست، بلکه به دنبال ثبت اختراع باکیفیت است که اگر زمانی فرصت تجاری‌سازی ایجاد شد، به دلیل کیفیت غیرقابل‌قبول ثبت اختراع، این فرصت از دست نرود.

به‌طور خلاصه باید گفت این حوزه بسیار تخصصی است، کانون پتنت استانداردهای بسیار خاصی دارد و هر سطح از کیفیت را موردپذیرش قرار نمی‌دهد و درنهایت این کار بنا به تجربه‌ای که در کانون پتنت وجود دارد سریع‌ترین راه ممکن است. البته راهکارهایی نظیر استفاده از ثبت موقت و این قبیل امور به دلیل به دلیل عجله برخی از مخترعین ارائه می‌شود. ولی تجربه ثابت نموده که شخصاً عمل کردن (توسط مخترع) بیشتر باعث گره خوردن و کند تر شدن مراحل انجام کارشده است. علاوه بر این ازلحاظ اداری نیز پیچیدگی‌هایی وجود دارد و در برخی از موارد امکان دسترسی برای افراد برای انجام اقدامات اداری لازم وجود ندارد و لذا بهتر است اشخاص در ثبت اختراع از کارگزاران بهره بگیرند.

در پاسخ سؤال قبل، به استانداردهای قابل‌قبول ازنظر کانون پتنت اشاره کردید. این استانداردها چیست و چگونه کانون پتنت از رعایت استانداردها و عملکرد شرکت‌های کارگزار اطمینان حاصل می‌کند؟

استانداردها عموماً در چندین سطح در نظر گرفته می‌شود؛ اولین مورد سطح افراد شاغل در شرکت‌های کارگزار ازنظر رشته تحصیلی و توانمندی‌هایشان در زبان انگلیسی است. به دلیل اینکه اختراعات در حوزه‌های مختلف علمی و فنی باید توسط کارشناسان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های مربوطه موردبررسی و نگارش قرار گیرد، تنوع این رشته‌ها در شرکت‌های کارگزار اهمیت بالایی دارد.

 به‌طور مثال در شرکت ما افرادی که در نگارش و تهیه اظهارنامه‌ها فعالیت دارند دارای مدرک دکترا در رشته‌های برق، مکانیک، دارو، بایو، شیمی و مواد هستند. ازلحاظ تسلط به زبان انگلیسی نیز کارشناسان شرکت ما دارای عموماً نمره ۱۱۰ به بالا در آزمون تافل یا معادل آن هستند. مورد بعدی آموزش‌های مرتبطی است که این افراد دیده‌اند و آموزش‌های درون شرکت هم که به توانمندسازی بیشتر افراد تیم کمک می‌کند. علاوه بر این‌ها، کانون پتنت برخی فرصت‌های آموزشی را با استفاده از وکلای مطرح خارجی (که از دوره‌ای بعد از تحریم موفق به ارتباط‌گیری با آن‌ها بودیم) برای شرکت‌های کارگزار مهیا نموده است که اطلاعات و دانش افراد در این دوره‌ها به‌روزآوری می‌شوند.

 ارزیابی مداوم عملکرد کارگزاران ازنظر کیفی هم از موارد دیگری است که کانون پتنت در استانداردسازی به آن پایبند است. کانون پتنت، اظهارنامه‌های نگارش شده را، چه در فاز آزمایشی و چه در فعالیت رسمی از طریق برخی شرکت‌های ثالث طرف قراردادش در خارج از کشور موردبررسی قرار داده و امتیازبندی می‌کند و لذا سطح کیفی کارگزاری را موردبررسی قرار می‌دهد این گزارش‌های ارزیابی هم به جهت ارزیابی سطح کیفیت موردنیاز کارگزار و هم به دلیل ایجاد بهبود و ارتقای کیفیت کار، استفاده می‌شود.

ابزار دیگری که در راستای استانداردسازی کیفی استفاده می‌شود، استفاده از بازخورد وکلای خارجی است که کانون پتنت با آن‌ها همکاری دارد. درواقع ساختار قراردادهای وکالت کانون پتنت به این صورت است که با کمترین هزینه ممکن، با وکلای خارجی توافقی انجام داده است که بر روی ۸۰٪ کار عملیاتی (نگارش اظهارنامه‌ها و مراسلات با داوران ثبت اختراعات خارجی) که در داخل کشور انجام می‌شود، نظارت کنند. به‌محض اینکه کیفیت متن نگارش شده اختراع، از سطحی پایین‌تر باشد، انجام کار از سوی آن‌ها متوقف می‌شود. انجام کار باکیفیتی پایین باعث خواهد شد، به زمان بیشتری از سوی وکیل/وکلا برای اصلاح و تأییدیه نیاز شود که از زمان مورد انتظار طبق توافق بیشتر شده و لذا کار تائید نخواهد شد.

همان‌طور که اشاره کردید، ازجمله اقداماتی که توسط خود کانون انجام می‌شود، بررسی درخواست‌های ثبت اختراعی است که در پورتال کانون ثبت‌شده است. هدف این کار چیست؟

در ابتدا لازم است مقدمه‌ای راجع به این بررسی‌ها و انواع آن ارائه دهم؛ به‌طورکلی بررسی‌های کانون پتنت در ۲ دسته انجام می‌شود؛۱) بررسی شکلی در ابتدای کار و ۲) بررسی ماهوی.

در بررسی شکلی اگر ایده انتزاعی باشد و یا افشا کامل نباشد در همان زمان، تقاضا کنار گذاشته می‌شود. اگر اطلاعات به‌صورت ناقص ارائه‌شده باشد درخواست رفع نقص اطلاعات داده می‌شود. اگر سابقه افشا، یا مقاله یا ثبت اختراع داشته باشد که ۱۲ ماه از آن نگذشته باشد، پرونده کنار گذاشته می‌شود و یا موارد دیگر که در ابتدای کار موردبررسی قرار می‌گیرند.

بررسی‌های ماهوی به ماهیت اختراع مربوط می‌شود و شرایط احراز اختراع را طبق استانداردهای بین‌المللی بررسی می‌کند. اختراعات پذیرفته‌شده در مرحله‌ی قبل، برای بررسی ماهوی در نوبت قرار می‌گیرند و کار بررسی توسط افرادی در کانون بادانش و توانمندی‌های مرتبط با هر حوزه، انجام می‌شود.

و اما در مورد هدف این بررسی‌ها لازم است به آماری اشاره‌کنم که دلیل این مرحله را واضح‌تر نماید. به‌طورکلی، طبق آمار نزدیک به ۶۰٪ از درخواست‌های ارسالی از سراسر دنیا و کمپانی‌های مختلف برای ثبت اختراع در اداره ثبت اختراعات آمریکا به دلیل دارا نبودن شرایط احراز پتنت، رد می‌شوند که درصد بسیار بالایی است! هدف بررسی ماهوی که در کانون پتنت صورت می‌گیرد، بررسی صلاحیت علمی نیست. بررسی‌های صورت گرفته توسط کانون پتنت در حقیقت شبیه‌سازی‌شده فرآیند بررسی است که در ادارات ثبت اختراعات دنیا انجام می‌پذیرد؛ و به دلیل هزینه‌های بسیار بالای ثبت اختراعات این حوزه، انجام این بررسی کاملاً توجیه‌پذیر است و توسط کانون پتنت الزامی شده است.

بزرگ‌ترین مزیت این بررسی‌ها این است که احتمال از دست رفتن هزینه‌ها کم می‌شود. اگر از هر تقاضایی حفاظت و حمایت شود، ممکن است تقاضاهایی که دورنمای تجاری نداشته باشند یا مشکلات خاصی در پیاده‌سازی داشته باشند هم ثبت شوند ولی از آن‌سوی، نرخ رد ثبت اختراعات را در ادارات ثبت کشورهای خارجی بسیار بالا می‌رود. با روند کنونی کانون که تا حد زیادی موفق هم بوده است، تاکنون بیش از ۸۵٪ از تقاضانامه‌هایی که در سیستم ثبت اختراعات کشورهای دیگر ثبت‌شده به پذیرش و پتنت شدن منتج شده و تعدادی هم که ازاین‌بین، رد می‌شوند به عواملی دیگری که تحت کنترل کانون پتنت نیست برمی‌گردد. عواملی مانند اشتباهات و سلیقه داوران اداره ثبت آن کشور و…

گاهی اوقات کانون پتنت در مورد برخی پرونده‌ها اعلام می‌کند که به دلیل ریسک بالای ثبت، امکان حمایت نیست حتی در موارد اندکی، کانون پتنت به افراد پیشنهاد می‌دهد که کار را با هزینه شخصی خود پیش ببرند و از خدمات کارگزاران استفاده نمایند و درنهایت اگر کار نتیجه گرفت و موفق به ثبت شد، حمایت از آن‌ها برقرار خواهد شد؛ یعنی کانون پتنت به دنبال محدود کردن فرصت افراد نیست.

به‌طور متوسط بررسی ماهوی درخواست‌های ثبت‌شده در پورتال کانون پتنت، به چه مقدار زمان نیاز دارد؟

همان‌گونه که قبلاً اشاره کردم، بررسی‌های کانون پتنت در دودسته شکلی و ماهوی انجام می‌شود. کل این فرایند در کانون پتنت به‌طور متوسط ۳ تا ۴ ماه طول می‌کشد.

ذکر این نکته در اینجا ضروری است که فرآیند بررسی تقاضا فرآیند پیچیده‌ای است و هر پرونده حدود ۴۰ تا ۴۵ ساعت زمان می‌برد که با ضرب این ساعات در تعداد پرونده‌ها میزان زمان موردنیاز به دست می‌آید. تعداد درخواست‌هایی که در سال به کانون پتنت ارائه می‌شود به‌طور میانگین بیش از ۴۰۰ درخواست است که طبق برنامه‌ی کانون رو به رشد است. حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از درخواست‌ها در مرحله‌ی بررسی شکلی اولیه به دلیل داشتن نواقصی نظیر عدم افشای مناسب یا انتزاعی بودن ایده، یا سابقه‌ی افشای قبلی، کنار گذاشته می‌شوند. البته اگر اطلاعات به‌صورت ناقص ارائه‌شده باشد درخواست رفع نقص اطلاعات داده می‌شود و طبعاً این مدت در زمان محسوب شده برای بررسی تأثیر خواهد داشت.

 نباید ازنظر دور داشت که سیستم ثبت اختراعات در دنیا نیز فرآیند بسیار زمان‌بری است کانون پتنت ظرف ۳ الی ۴ ماه هر پرونده را تعیین تکلیف می‌کند و گزارشی نظیر نتایج داوری دفاتر ثبت اختراعات بزرگ دنیا برای مخترعین صادر می‌کند. همین فرآیند به‌طور متوسط در آمریکا ۲۶ ماه، در اتحادیه اروپا نزدیک به ۳ سال، در کشور چین در حدود ۴ سال و در برخی دیگر از کشورها مانند برزیل و هند در مواردی بین ۶ تا ۱۰ سال زمان می‌برد. پس زمانی که کانون پتنت برای این کار صرف می‌کند زمان معقولی محسوب می‌شود.

در مورد متوسط زمان باید این نکته را نیز در نظر داشت که زمان بررسی به تعدد درخواست‌ها و صف موجود در هر رشته و حوزه بستگی دارد. به‌طور مثال ممکن است در یک ماه در یک‌رشته خاص، ۱ الی ۲ درخواست ارسال شود که کار بررسی در آن حوزه ممکن است فقط یک ماه طول بکشد و در رشته دیگری ۱۰ درخواست که طبعاً هر پرونده در زمان بیشتری باید در نوبت قرار گیرد.

 بنابراین با توجه به محدودیتی که کانون پتنت در تعداد افراد بررسی‌کننده درخواست‌ها دارد و با توجه به اینکه این افراد می‌بایست در استخدام کانون باشند و تنها به این کار اشتغال داشته باشند و نه به‌عنوان مشاور، ممکن است کار بررسی به‌صورت موردی بعضاً طولانی‌تر از زمان تعیین‌شده، باشد. دلیل شرط استخدام نبودن افراد بررسی‌کننده‌ی کانون در سازمان‌ها و دانشگاه، پژوهشگاه و نهادهای دیگر، به این دلیل است که اصل تضاد منافع ایجاد نشود.

همان‌گونه که ذکر شد، درخواست‌های پذیرفته‌شده از مرحله بررسی شکلی، برای بررسی ماهوی در نوبت قرار گیرند. علاوه بر مسئله نوبت، تقاضانامه‌ها در حین فرایند در چند مرحله موردبررسی قرار می‌گیرد که این پروسه، شخص بررسی‌کننده در برخی از موارد با نقص داده‌های ارسالی مواجه می‌شود یا اطلاعات بیشتری از افراد خواسته می‌شود و یا ابهاماتی وجود دارد که نیاز به اطلاعات تکمیلی دارند که همه‌ی این‌ها در زمان تأثیرگذارند. گاهی اوقات در حوزه‌های بحرانی، شورای کانون پتنت که مرحله نهایی بررسی‌هاست به شور بیشتری نیاز دارد. دلیل رد یا تأیید یک تقاضا فقط می‌تواند دلایل فنی باشد و به‌هیچ‌وجه امکان رد تقاضا به دلیل بودجه وجود ندارد.

شما در پاسخ سؤال قبلی، به تقسیم‌بندی حوزه‌های فناوری برای کار بررسی تقاضاها اشاره نمودید. آیا حوزه‌هایی وجود دارند که در آن حوزه‌ها، فرد متخصص آن رشته برای بررسی و یا نگارش وجود نداشته باشد و اختراع برای کارشناسان جست و جو شناخته‌شده نباشد؟

کانون پتنت با فارغ‌التحصیلان تمامی رشته‌های الکترونیک، کامپیوتر، مکانیک و سایر رشته‌ها همکاری می‌کند. درواقع نیروی انسانی لازم برای بررسی ماهوی تقاضانامه‌ها وجود دارد. نکته دیگر مکانیسم گزارشی دهی و دریافت اعتراضاتی است که در پورتال کانون پتنت وجود دارد، گزارش دهی به این صورت است که ده ها صفحه گزارش شامل تعداد زیادی نکات فنی، منابع و مراجع مشابه کار برای مخترع ارسال می‌شود و به‌این‌ترتیب مخترع بامطالعه آن‌ها متوجه می‌شود که اختراعش فهمیده شده است یا خیر.

بر اساس تجربه، در کانون پتنت مواردی که درخواست‌کنندگان اظهار کرده باشند که کارشان از سوی کانون پتنت درک نشده باشد، بسیار اندک است. حتی بازخوردهای بسیار مثبتی از اساتید مشهور کشور دریافت شده که نه‌تنها کارشان در فرایند بررسی، به‌خوبی مورد درک قرارگرفته، بلکه منابع و مرجعی که به‌عنوان دانش پیشین در گزارش کانون برای آن‌ها ارسال‌شده است را به‌عنوان مرجع و منبعی موثق در حوزه‌ی فنی خود مورداستفاده قرار داده‌اند.

 مشکلی که بیشتر کانون با آن مواجه است، این است که در زمان ارسال درخواست به کانون پتنت، افشا به مقدار کافی از سوی مخترع انجام نمی‌شود و ناقص است. باید این نکته را در نظر داشت که کانون پتنت برای بررسی هر اظهارنامه هزینه‌ی زیادی ناشی از استخدام نیروهای متخصص می‌کند و برای این بررسی، مبلغی از سوی مخترع به‌هیچ‌عنوان دریافت نمی‌شود؛ و این کار رایگان انجام می‌شود.

اما در مواردی که نقص اتفاق می‌افتد و بدون رعایت الزامات ضروری، تقاضا ارسال‌شده کانون برای بررسی مجدد هزینه تعیین می‌کند به این دلیل که کاستی (عدم افشای اطلاعات کافی) از سوی مخترع بوده و از فرصت رایگانی که در اختیارش قرارگرفته به‌درستی استفاده نکرده است و با عدم افشای صحیح اختراع، زحماتی که برای بررسی پرونده صرف شده با عدم ارائه‌ی اطلاعات کافی هدررفته است.

درخواست هزینه به این دلیل است که هنگام افزوده شدن افشای جدید، کلیدواژه‌ها، استراتژی جست‌وجو و روش جست‌وجو تغییر خواهد کرد و در حقیقت افشای جدید، در بسیاری از موارد از نظر زمان به کاربرده، با یک پروژه جدید برابری می‌کند.  بااین‌حال در این بررسی مجدد نیز تنها ۵۰٪ هزینه‌ها از مخترع از سوی کانون طلب می‌شود. البته اگر شخصی با دلایل موجه اعتراضی نسبت به گزارش پرونده‌اش داشته باشد کانون پتنت آن را لحاظ نموده و در صورت وارد بودن اعتراض، بررسی رایگان را مجدداً انجام می‌دهد. همان‌طور که قبلاً نیز اشاره شد این اتفاق در کمتر از ۵٪ از تقاضانامه‌ها رخ می‌دهد زیرا افرادی که در کانون پتنت مشغول به نظارت بر پرونده‌ها هستند تعداد زیادی از پرونده را در حوزه‌های مورد تخصصشان بررسی کرده‌اند و از دانش و توانمندی مناسبی در این کار برخوردارند

آیا ممکن است پرونده مخترعی بااینکه اختراع قابل‌توجهی می‌تواند باشد، در مراحل بررسی رد شود؟

اگر افشای درستی انجام‌نشده باشد و جزئیات اختراع و تمایزات آن بادانش پیشین، بر اساس اطلاعات ارائه‌شده از سمت مخترع، غیرقابل تشخیص باشد، این امکان می‌تواند وجود داشته باشد. این عدم افشا و ارائه اطلاعات دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد. اول اینکه بخش زیادی از جامعه ما تعریف و کارکرد اختراع را نمی‌دانند. گواهینامه ثبت اختراع یک قرارداد بین جامعه و مخترع است. ازیک‌طرف مخترع متعهد می‌شود که تمام اطلاعات در مورد اختراع را افشا کند و دولت به نمایندگی جامعه یک حق انحصاری برای آن مخترع قائل می‌شود. پس اگر مخترع قصد افشای اطلاعاتش را ندارد نمی‌تواند از مزایای سیستم ثبت اختراع استفاده کند. افشای کامل، جزئی از ذات اختراع است و به مخترعینی که به هر دلیلی قصد افشا کامل اطلاعاتشان را ندارد توصیه می‌شود به کانون پتنت و مراجع ثبت در ایران و سایر کشورها مراجعه نکنند.

اما مواردی نیز وجود دارد که مخترع قصد عدم افشا نداشته ولی نتوانسته اطلاعات را به طرز صحیحی افشا کند. برای این موارد کانون پتنت مکانیسم‌هایی دارد، وقتی وارد کارتابل کانون پتنت می‌شوید سؤالاتی که در این پورتال وجود دارد، می‌تواند به نوشتن پاسخ مناسب از سوی مخترع کمک کند. درمراحل بررسی ماهوی نیز، اگر بخشی از اطلاعات موردنیاز باشد، این مورد در قالب نقص، ارائه‌شده و از مخترع می‌خواهد برای رفع نواقص اقدام در مهلتی معین اقدام نماید.

در مراحل بررسی شکلی توسط کانون، اگر نقص از حدی بیشتر باشد اطلاعات بیشتری درخواست می‌شود و وارد مرحله بررسی ماهوی نمی‌شود. در مرحله بررسی ماهوی، اگر نواقصی در حین بررسی از سوی بررسی‌کننده پیدا شود، سؤالات از طریق کارتابل در حین بررسی ماهوی ارسال می‌شود.

اگر به هر دلیلی اطلاعات کافی ارائه نشود قاعدتاً گزارش بدون اطلاعات تنظیم می‌شود فلذا هر چه اطلاعات گزارش کمتر باشد احتمال رد آن پرونده بیشتر می‌شود. لازم به ذکر است که اگر در فرآیند بررسی اختراع این موضوع رخ دهد و کانون پتنت، نقص تقاضانامه را در ین فرایند اعلام نماید، زمانی را برای رفع آن تعیین می‌کند. در این صورت (برای رفع نواقص در حین فرایند بررسی) هزینه‌ای دریافت نمی‌شود و فقط زمان رسیدگی به پرونده افزایش می‌یابد.

تنها مرحله‌ای که توسط کانون پتنت هزینه درخواست می‌شود، بعد از رد تقاضانامه در قالب درخواست بررسی مجدد است، البته این مورد هم حتی استثنائاتی دارد. در برخی پرونده‌ها کانون پتنت تشخیص می‌دهد که می‌توان بدون هزینه پرونده را با مهلت ۱۰ روزه‌ای باز بگذارد تا مخترع اطلاعات تکمیلی بفرستد. این اختراعات در اصطلاح، اختراعات مرزی نامیده می‌شوند که اگر مخترع اطلاعات بیشتری در بازه تعیین‌شده ارائه دهد شانس تأیید پرونده وجود خواهد داشت.

 لذا وجود این مکانیسم‌ها راه بهانه را از متقاضیانی می‌گیرد که عدم اطلاع کافی باعث رد تقاضا شده است. دلیل رد تقاضا در اکثر موارد این است که متقاضی تمایل به افشا اطلاعات به‌صورت کامل را ندارد.

منظور از افشای کامل اختراع برای ثبت در پورتال کانون پتنت چیست؟ آیا افشای کامل به معنی نوشتن تمامی قسمت‌های اختراع در فرمت یک اظهارنامه برای کانون پتنت است (ادعا و توصیف و ...)

جواب این سؤال خیر است و کانون پتنت به افشای اطلاعات تنها در قالب سؤالات پورتال نیاز دارد و نه فرمت یک اختراع و نگارش ادعانامه. خواسته کانون پتنت از متقاضیان این است که افشای اطلاعات در سطح یک مقاله ISI فارسی باشد.

 نگارش ادعاها بر عهده‌ی کارگزاری است که بر اساس فنون صحیح نگارش حقوقی، نگارش را برای مخترع انجام می‌دهد. کانون پتنت، همیشه سعی در تسهیل فرایند برای مخترعین داشته است و شعارش این است که مخترع تنها کاری که باید انجام دهد انجام تحقیقات و پژوهشی است که به اختراع منجر شود. طبعاً مخترع به دلیل صرف زمان زیادی در فعالیت‌های تحقیقاتی، زمانی برای پیگیری‌های حقوقی و نیز توانایی‌های یک وکیل را ندارد که ادعانامه بنویسد و درگیر مباحث حقوقی شود. بلکه باید بر تمرکز خود را معطوف به کار و تحقیقات خود نماید.

در مورد نحوه‌ی نگارش درخواست، رهنمودهای مختلف و زیادی بر روی سایت موجود است. سؤالات کارتابل کانون پتنت معمولاً بسیار شفاف است. به‌طور مثال سؤال می‌شود آیا کاری مشابه کار شما وجود دارد و آیا مزیت‌هایی وجود دارد یا ادعای اصلی مخترع را (نه به زبان حقوقی) مورد سؤال قرار می‌دهد. در مورد فرم‌ها نیز تمپلیت‏هایی وجود دارد که نشان می‌دهد تصاویر را چگونه بارگذاری کنند و اختراع را چگونه شرح دهند. تمام این اطلاعات در ابتدای پر کردن تقاضانامه در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد.

چه تضمینی وجود دارد که اطلاعاتی که در مورد اختراع در پرتال ثبت می‌شود، به دست رقبا نیفتد یا به‌نوعی استخراج اطلاعات صورت گیرد که موجبات رقیب سازی را فراهم آورد؟

کانون پتنت ایران یک‌نهاد حاکمیتی ذیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است که هیچ فعالیت تولیدی، پژوهشی و تحقیقاتی ندارد و به‌صورت انحصاری تنها کار ثبت اختراع را انجام می‌دهد.

ازنظر سیستم‌ها و زیرساخت‌های فنی، یکی از امن‌ترین پرتال‌ها را با سرورهای داخلی، همراه با دسترسی محدود است و آزمون‌های مختلفی را ازنظر سیستم نرم‌افزاری گذرانده است.

 مورد بعدی، محدود بودن تعداد افرادی است که به این کارتابل دسترسی دارند. کانون پتنت به‌هیچ‌وجه با اساتید دانشگاه‌ها و افراد مشغول در پژوهشگاه‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌ها، همکاری ندارد که از سویی خطر پخش اطلاعات وجود داشته باشد و یا مسئله‌ی تضاد منافع، به‌نوعی باعث درز اطلاعات به بیرون از مجموعه شود. افرادی در حوزه جست‌وجو فعالیت دارند، در استخدام کانون و تنها شغلی که به آن مشغول‌اند، جست‌وجوی پتنت برای کانون پتنت است.

همچنین کانون پتنت پس از تائید و ارجاع، با کارگزارانی همکاری می‌کند که قراردادهای محرمانگی و عدم افشا با کانون امضا نموده‌اند. این کارگزاران نیز تنها در حوزه ثبت اختراعات کار می‌کنند و ارتباطی با صنعت ندارند. درنهایت، اگر این توجیهات، هنوز برای افرادی قابل‌قبول نباشد کانون پتنت راه دیگری را برای آن‌ها ایجاد و بیان می‌کند. به این صورت که مخترع می‌تواند قبل از افشا برای کانون پتنت با هزینه خودش به کارگزاری‌های کانون، برای ثبت موقت اختراع که پروسه‌ی بسیاری سریعی دارد، تقاضا دهد. اگر کار شخص (ازنظر احراز شرایط اختراع) مورد تأیید کانون پتنت قرار بگیرد حتی هزینه اولیه‌ای که مخترع شخصاً به کارگزار پرداخت کرده است از هزینه‌های دیگری که می‌بایست بپردازد کسر می‌شود و پرونده او به جریان می‌افتد.

آیا گزارش نتیجه بررسی در مرحله داوری در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد؟

بله کانون پتنت از طریق کارتابل تمام اعلان‌ها را چه در مرحله شکلی و چه در مرحله‌ای که کار نقص خورده باشد در قالب یک گزارش مکتوب برای متقاضی ارسال می‌کند.

در مراحل اولیه بررسی هم اگر نقص از حدی بیشتر باشد، وارد مرحله بررسی ماهوی نمی‌شود و یا اطلاعات بیشتری درخواست می‌شود. اگر نقص‌ها توسط بررسی‌کننده در حین خواندن اختراع پیدا شود سؤالات از طریق کارتابل در حین بررسی ماهوی ارسال می‌شود.

چرا تمامی مراسلات و اعلام نقص‌ها، صرفاً از طریق پورتال ممکن است؟ چرا به‌عنوان‌مثال، هیچ تماس تلفنی بین مخترع و شخص بررسی‌کننده پرونده برقرار نمی‌شود؟

کلیه مکاتبات از طریق پورتال امکان‌پذیر است به این دلیل که آرشیوی از مکاتبات نیز در حین فرایند بررسی و ثبت برای هر پرونده تشکیل گردد تا به شفافیت بیشتر عملکرد بیانجامد. باید به این نکته دقت کرد که به دلیل بالا بودن تعداد تقاضاها، داور امکان تماس با تک‌تک متقاضیان را ندارد. نکته بعدی این است که سؤالات برای پاسخگویی نیاز به زمان دارد و در تماس تلفنی، رفع نخواهند شد. نهایتاً تمام این پاسخ‌ها می‌بایست به‌صورت مکتوب در کانون پتنت ثبت شود تا در صورت تأیید پرونده، پاسخ‌ها به کارگزار جهت نگارش ارسال شود. اگر نواقص اطلاعات اولیه‌ای که در سیستم ثبت‌شده به‌صورت شفاهی یا تلفنی برطرف شود، داده‌های اولیه که در سیستم ثبت‌شده است با تقاضای مورد تأیید، متفاوت خواهد بود و کارگزار دسترسی به تغییرات ندارد بنابراین اطلاعات می‌بایست در لاگ کانون پتنت قرار داشته باشد که دقیقاً دلایل رد و قبول هر پرونده‌ای مشخص باشد. ثانیاً اطلاعات مکتوب جهت نگارش در اختیار کارگزار قرار گیرد و ثالثاً اگر کار در اداره ثبت کشورهای خارجی مورد رد قرار گرفت با مراجعی که پاسخ آن‌ها راداریم، سرعت انجام کار بسیار بالا خواهد رفت بنابراین کانون پتنت تنها به‌صورت مکتوب پاسخ را دریافت می‌کند.

در مرحله‌ی بررسی درخواست‌ها، آیا به ازای نواقصی که از طریق پورتال به مخترع اعلام می‌شود و مخترع در جهت رفع آن می‌بایست اقدام کند، هزینه‌ای نیز از طرف مخترع پرداخت می‌شود؟

خدمات در حین بررسی رایگان هست ولی اگر بعد از ارسال گزارش و نتیجه‌گیری نهایی کانون پتنت، نقصی گزارش شود، اگر فرد بررسی‌کننده در کانون تشخیص دهد که با دادن فرصت محدود به مخترع، نقص برطرف می‌شود این رفع نقص باز به‌صورت رایگان خواهد بود ولی در عمده موارد برای درخواست بررسی مجدد هزینه دریافت می‌شود. (این هزینه نصف هزینه کل است.) دلیل تشخیص بررسی‌کننده برای اخذ و یا عدم اخذ هزینه را می‌توان این‌گونه توضیح داد که در مواردی مراجع (دانش پیشین) زیادی وجود دارد که تقاضا رد می‌شود و نیاز به بررسی خاصی نیست. ولی در مواردی، مراجع یا دانش پیشین هم‌پوشانی کاملی با پرونده ندارد و فرد بررسی‌کننده تشخیص می‌دهد که در صورت دادن فرصتی به مخترع جهت ارائه‌ی کمی اطلاعات بیشتر، امکان رفع نواقص وجود دارد.

باید توجه داشت که بررسی پرونده‌های اختراع، به‌هیچ‌وجه مشابه داوری مقالات نیست. در داوری مقالات، نظر داور و یا درک استاد دانشگاه از مقاله، مبنا است درحالی‌که در بررسی پتنت تنها پارامتر، میزان «دانش پیشین است؛ یعنی بررسی کنند، توانایی یافتن دانش پیشین را دارد و بر مبنای آن‌ها اختراعی را رد یا قبول می‌کند.

حتی مواردی در کانون پتنت وجود داشته است که در بررسی ماهوی اختراع مورد تأیید قرارگرفته است ولی در حین فرایند نگارش که توسط کارگزاران انجام می‌شود، کارگزار در حین جست‌وجویی که در این مرحله نیز بعضاً انجام می‌گیرد، دانش پیشینی (مقاله، اختراع، یا هر نوع سند مشابه دیگر) را می‌یابد که باعث رد اختراع می‌شود. در این حالت این مورد به کانون پتنت گزارش می‌شود و چون دلیل رد اختراع کانون پتنت بوده است کل مبلغ به فرد برگردانده می‌شود.

آیا متقاضی می‌تواند در هر کشوری که تمایل داشته باشد اختراع ثبت کند؟

کانون پتنت برای از دست نرفتن فرصت ثبت اختراعات افراد، در کنار ثبت اختراع در کشورهای IP5 که از استراتژی‌های کانون پتنت از ابتدا بوده، یک تقاضانامه PCT برای هر تقاضانامه ثبت می‌کند در این صورت فرصت ثبت اختراع در ۱۵۳ کشور دنیا برای مخترع حفظ می‌شود، البته فرصت ثبت تقاضانامه PCT محدود است و مخترع باید در این فرصت، تقاضای ثبت اختراعش را در کشورهای عضو پیمان PCT انجام دهد.

نکته بعدی این است که ثبت اختراع در کشورهای مختلف، هزینه‌های متفاوتی دارد به‌طور مثال هزینه ثبت اختراع در اتحادیه اروپا از سایر نقاط بیشتر است یا در کانادا، حوزه‌های فنّاورانه کمتری برای ثبت اختراع وجود دارد یا در مورد کشوری مثل چین بااینکه بازار صادراتی محسوب می‌شود فرآیند اداره ثبت اختراع آن به‌هیچ‌وجه به پیشرفتگی و توسعه‌یافتگی اتحادیه اروپا یا آمریکا و … نیست و علاوه بر آن مسئله ترجمه کردن باکیفیت متون به زبان چینی نیز وجود دارد، به همین دلیل با انتخاب هر کشور سطوح حمایتی، روندها و چرایی‌ها متفاوت می‌شود.

 اگر مخترع بخواهد در کشور غیر انگلیسی‌زبان ثبت اختراع کند حداقل حمایت مالی که کانون در قبال آن انجام می‌دهد نگارش اختراع و ثبت تقاضانامه PCT است. برای ثبت در سیستم PCT نگارش صحیح اختراع ضروری است، به‌خودی‌خود از هزینه‌برترین مراحل ثبت اختراع است که مخترع در این مرحله از حمایت‌های کانون می‌تواند بهره ببرد. همچنین باید توجه داشت که بیشترین هزینه جهت ثبت اختراع در کشورهای غیر انگلیسی‌زبان، هزینه ترجمه است مثلاً اگر مخترع قصد ثبت اختراع خود را در کشورهایی نظیر ترکیه، کره و یا چین داشته باشد هزینه‌های ترجمه بعضاً از هزینه سایر مراحل ثبت بیشتر است.

اگر مخترع درخواست ثبت اختراع در کشور خارجی دیگری غیر از کشورهای برشمرده (آمریکا، اروپا، چین، کانادا) داشته باشد، مثلاً خواهان ثبت اختراع خود در کشورهایی نظیر عمان و امارات یا کشور ترکیه و … باشد، این شخص/شرکت می‌تواند از خدمات کارگزاران خصوصی تأییدشده‌ای کانون پتنت استفاده کند. هرچند در صورت درخواست ثبت در این کشورهایی که در لیست کشورهای موردحمایت کانون پتنت نیستند، هزینه‌ها نیز توسط مخترع پرداخت خواهد شد.

البته اینکه اختراع در چه مرحله‌ای از تجاری‌سازی است می‌تواند در حمایت مالی از ثبت در کشورهای دیگر تأثیرگذار باشد. عملکرد کانون پتنت در هر یک از مواردی که شرکت یا شخص حقیقی درخواست دهنده ثبت اختراع باشد، بخواهند محصول صادر کنند و یا اینکه چه نوع قراردادی داشته باشند، متفاوت است. نکته مهمی که در بحث حمایت‌ها کانون پتنت در نظر می‌گیرد این است که اگر فردی که توانایی صادرات به چند کشور را دارد، کسب‌وکار این فرد یا شرکت به بلوغی تجاری لازم و سوددهی و درآمد بالا رسیده است پس هزینه چند هزار دلاری ثبت نباید برای او سنگین باشد لذا این شخص/شرکت توانایی مالی برای انجام مراحل ثبت اختراع را دارد.

آیا بعد از تائید درخواست ثبت اختراع در خارج از کشور توسط کانون پتنت، هزینه‌های مربوط به ثبت و نگارش اظهارنامه، از سوی مخترع به کارگزار پرداخت می‌شود؟

کانون پتنت برای اینکه هیچ شائبه‌ای ایجاد نشود، هرگونه مراوده مالی مخترع و کارگزار را به‌صورت کامل قطع کرده است؛ یعنی تمام هزینه‌های دریافتی توسط کارگزاران فقط از طریق کانون پرداخت می‌شود. درواقع مخترع، درصد کمی از هزینه‌ها را (در حدود ۵٪) به کانون پرداخت می‌کند و هزینه‌های کارگزار توسط کانون واریز می‌شود. این سیستم ارتباط سالمی را بین مخترع و کارگزار به وجود می‌آورد.

آیا لازم است که علاوه بر ۱۰٪ هزینه‌ای که ابتدای کار ثبت و نگارش (بعد از تائید درخواست) مخترع پرداخت می‌کند، هزینه‌ی دیگری نیز در حین فرایند ثبت اختراع خود در خارج از کشور، پرداخت کند؟

در مورد اینکه آیا در حین انجام کار نیز هزینه‌ای از مخترع درخواست می‌شود باید گفت که هزینه‌ای غیر از هزینه اولیه درخواست نمی‌شود مگر اینکه فرد تقاضایی داشته باشد که خارج از حمایت کانون پتنت باشد. به‌طور مثال اگر در حین فرآیند و بعدازاینکه تقاضانامه‌اش را در فاز دائمی در کشور آمریکا ثبت کرد، درخواست ثبت یا اضافه شدن نام یک مخترع را داشته باشد، به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی و هزینه‌بر بودن تغییرات، کانون پتنت به دلیل اشتباه مخترع/ مالک، این قبیل هزینه‌ها را از او اخذ می‌کند.

گاهی اوقات مخترع تقاضای بررسی سریع‌تر اختراع خود را مطرح می‌کند. این امکان در کشور آمریکا وجود دارد که با پرداخت هزینه‌ای در حدود ۲ هزار دلار، تقاضانامه را در یک سال بررسی کرد [ در غیر این صورت ممکن است شروع داوری حدود ۳-۲ سال طول بکشد]. این هزینه توسط کانون پتنت پرداخت‌نشده و می‌بایست توسط شخص پرداخت شود. ولی برخی موارد و درخواست تغییرات در روال استاندارد نیز وجود دارند که ادارات ثبت، نظیر USPTO نیز بابت آن‌ها مبلغ اضافه‌ای دریافت نمی‌کنند و انجام این امور توسط کانون پتنت نیز بدون هزینه انجام می‌شود مثل تغییر در زمان انتشار و انتشار سریع

به عبارتی، حدود ۹۵٪ از تقاضانامه‌ها بدون دریافت هزینه بیشتر انجام می‌پذیرد، مگر اینکه مخترع درخواست ایجاد تغییری را در اظهارنامه و پتنت خود نماید که هزینه‌ای اضافه در بردارد و لذا توسط شخص و از طریق کارتابل کانون پتنت این هزینه دریافت می‌شود.

 

با تشکر از زمانی که در اختیار ما گذاشتید و توضیحات خوب و کامل شما که مطمئناً سؤالات بسیاری از مخترعین و مخترعین را پاسخ داده است و با آرزوی موفقیت روزافزون برای شما و شرکت ایده سازان عصر آفتاب

منبع:

    پاسخ دهید

    آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای اجباری مشخص شده اند*